۱۴۰۱ دی ۱۴, چهارشنبه

تیمسار زاهدی، سردار سلیمانی و مرور یک قضاوت تاریخی

با خودم فکر می‌کنم اگر مثلا بعد از کودتای ۲۸ مرداد ۳۲ می‌بودم در مورد تیمسار فضل‌الله زاهدی چطور فکر می‌کردم؟ احتمالا با توجه به موقعیت رادیکال آن روز می‌گفتم که او عامل کودتا، وابسته به اجنبی و مستبد و امثالهم است. بعد از نزدیک به هفتاد سال پس از کودتای ننگین ۲۸ مرداد همچنان تصور می‌کنم که زاهدی عامل کودتا بود اما قطعا می‌شود گفت که تمام زاهدی آن نبود. تمام شخصیت و عملکرد سیاسی و نظامی او در آن کودتا خلاصه نمی‌شود. این قاعده در مورد سردار سلیمانی هم صادق است. 

تیمسار زاهدی کودتاچی بود اما به عنوان یک فرمانده نظامی یکی از مهمترین عوامل دفاع از امنیت و تمامیت ارضی کشور بود. او بود که غائله‌های شیخ خزعل در خوزستان و اسماعیل‌آقا سیمیتقو در شمال غرب پایان داد. در دوران اشغال نظامی ایران توسط متفقین در زمان جنگ جهانی، زاهدی عضو گروهی ملی‌گرا در ارتش بود که مخالف حضور اشغالگران در ایران بود و به همین دلیل توسط دولت انگلستان بازداشت و برای چند سالی به فلسطین تبعید شد. در مقام سیاست‌مدار هم اگر چه از کودتا برخاسته بود اما هرگز چهره‌ای مانند امیرعباس هویدا نبود. او خودش را نخست‌وزیر مشروطه می‌دانست و نه چاکر و غلام ‌خانه‌زاد شاه. به همین دلیل بود که دوران صدارتش بسیار کوتاه بود و پس از برکناری از ریاست‌الوزرایی تا آخر عمر منزوی بود و حتی در مواقعی تحت نظر بود. 

سردار سلیمانی هم چنین وضعیتی دارد. می‌شود نقدهای زیادی به او وارد کرد. به طور کلی هر کسی که وارد عرصه عمومی می‌شود قابل نقد است. مثلا شخصا دخالت او در امور سیاسی را یکی از مهمترین اشتباهاتش می‌دانم. اما نکته‌ام این است که شخصیت‌های سیاسی سیاه و سفید نیستند. شاید زمان بهترین قاضی باشد. همان طور که امروز در مورد رضا شاه و محمدرضا شاه و حتی فردی مانند تیمسار زاهدی قضاوت منصفانه‌تری داریم، قطعا در مورد افرادی مانند سردار سلیمانی هم قضاوت منصفانه‌تری خواهیم داشت. اما این را هم باید گفت که آن آدمی حقیقتا معتدل و خردمند است که بتواند امروز و در این شرایط رادیکال امروز دست به داوری‌های عادلانه و غیرکینه‌توزانه‌ای بزند. قطعا چنین فردی برای خودش و دوستانش و حتی جامعه ما موثرتر و عملش فضیلت‌مندانه‌تر است. همان طور که امروز با نگاهی به گذشته، می‌توانیم بگویم قضاوت چنین افرادی در همان هفتاد سال پیش هم قطعا بیشتر به نفع مصالح عمومی و منافع ملی بود.


https://twitter.com/SEKoohzad/status/1610636357134651394


س.ا.ک

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر