۴۲ سال از انقلاب اسلامی گذشته است. تا آنجایی که من به خاطر دارم، برخی از پهلوی‌چی‌های قدیم یا دوستانی که به حق از نتایج انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی سرخورده اند به طور مداوم برخی از حرف‌ها را تکرار می‌کنند. یکی از آن ادعاها این است که اگر مرحوم محمدرضا شاه پهلوی به جای فلان کار، بیسار کار را کرده بود، انقلاب نشده بود. مثلا اگر سرکوب به جای آبان از تابستان شروع کرده بود یا اگر کشور را ترک نکرده بود. و من همیشه هم با خودم می‌گویم که مگر شاه مشروطه قرار بود کاری کند!؟ بهتر بگویم، اصلا مهمترین مشکل آن مرحوم این بود که می‌خواست کاری انجام دهد! در حالی که شاه مشروطه بنا بر قانون اساسی و سنت‌های مشروطه بری از هرگونه مسئولیت بود. نهاد پادشاهی برقرار بود و وجود داشت، چون تاریخ دولت در ایران، تاریخ شاهنشاهی بود. حضور شاه و نهاد شاهنشاهی نمادی برای استمرار تاریخی دولت ایران بود. بنا بود شاه مشروطه، نمادی برای حفاظت از دین و مذهب رسمی باشد. قرار بود نماد سنت‌ها و آیین‌های ملی کشور باشد. قرار بود سلطنت و پادشاهی کند، نه حکومت. اختیار حکومت به مردم تفویض شده بود. حکمرانی از حقوق ملت بود. قرار نبود شاه کاری بکند. اصلا شاهی که قرار باشد کار، خوب یا بد، انجام دهد دقیقا چه فرقی با ولی فقیه جمهوری اسلامی دارد!؟ فردی هم فرمانده نیروهای مسلح باشد، هم قانون‌گذار باشد و خودش را هم فراتر از نهاد مجلس و قانون بداند، هم برخلاف قانون در ریزترین امور اجرای و حکومتی دخالت کند، هم قاضی و دادستان عزل و نصب کند و هم امور شرکت نفت و ساواک و صدا و سیما و تولیت آستان‌های مذهبی و چه و چه مداخله کند! شیوه حکمرانی شاه سابق یا بهتر بگویم اساسا اصرار او برای اعمال خلاف قانون و عرف مشروطیت تا سر حد مشارکت اساسی در کودتای خارجی باعث فلج شدن قانون، نظم و نهادهای ناشی از انقلاب مشروطیت شده بود. همه اینها در حالی است که پادشاهی مشروطه معقول‌ترین و متناسب‌ترین رژیم سیاسی برای ایران بود. یعنی هم ملی بود، هم مذهبی بود و هم مدرن بود. نمی‌شود امروز در رثای دستاوردهای مشروطه سوگواری کرد و از تلخی‌های بسیار دوران جمهوری اسلامی و نهادهای ناشی از انقلاب اسلامی انتقاد کرد، اما هیچ مسئولیتی برای کسی قائل نشد که اصلا قرار نبود هیچ مسئولیتی برعهده بگیرد.
بحثم اصلا اخلاقی نیست. شخصا معتقدم روزی پروپاگاندای جمهوری اسلامی کم اثر خواهد شد و تاریخ قضاوت منصفانه‌تری در مورد دوران پهلوی دوم و شاه خواهد کرد. اما این به معنای برائت محمدرضا پهلوی نسبت به اتفاقات منجر انقلاب اسلامی نیست و نخواهد بود. هنر می‌خواهد که حاکم مطلق چند دهه در کشور کاری کند که مردم تصور آخوندی را در ماه ببینند!
بماند که به قول مرحوم ایرج افشار «اگر» در تاریخ واژه بی‌بند و باری است!
https://twitter.com/SEKoohzad/status/1358028565762179074
میرزا
